ΑΛΗΘΕΙΑ....ΓΝΩΡΙΖΩ ΤΙ ΠΙΣΤΕΥΩ; (ΜΕΡΟΣ Β') Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ

«Πληροφορίες περί της παιδικής ηλικίας και της παιδείας του Ιησού Χριστού, όχι κατ' ανάγκην και ακριβείς παρέχει η Απόκρυφος Γραμματεία και, μάλιστα, το Ψευδο- κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον ή βιβλίον «καταγωγής της μακαρίας Μαρίας και της παιδικής ηλικίας του Σωτήρος» και το κατά Θωμάν Ευαγγέλιον το οποίο διασώζεται σε τρεις διαφορετικές εκδόσεις. 

Δεν γεννάται καμία αμφιβολία, ότι ο Ιησούς άκουσε, οπωσδήποτε τα πρώτα Του εγκύκλια μαθήματα στην ιδιαίτερη Του πατρίδα Ναζαρέτ. Η Ναζαρέτ, όπως θα δούμε παρακάτω όντως, ήταν ελληνική πόλη. Επομένως, τα πρώτα εγκύκλια μαθήματα Του ο Ιησούς Χριστός τα άκουσε στην Ελληνική γλώσσα, άλλωστε η παρακολούθηση μαθημάτων ήταν υποχρεωτική από τον εβραϊκό νόμο για όλα τα παιδιά. Την υποχρέωση αυτή είχαν τα παιδιά από το τέταρτο έτος της ηλικίας τους μέχρι το δωδέκατο, με την συμπλήρωση του οποίου, υποτίθεται ότι είχαν εκμάθει στο σύνολο το Μωσαϊκό νόμο. Επ' αυτών, αναφερόμενος ο Ιώσηπος, παραδίδει. «μανθανέτωσαν δε και οι παίδες πρώτους τους νόμους, μάθημα κάλλιστον και της ευδαιμονίας αίτιον».

Ο Ιησούς Χριστός εξεδήλωσε από την παιδικήν Του ηλικία τον ένθερμο ζήλο Του για το Νόμο. Όλα τα παιδιά των Εβραίων υποχρεώνονταν και υποχρεώνονται, ακόμα να πηγαίνουν κάθε Σάββατο σε ιερά Σχολεία, τα οποία λειτουργούσαν στις Συναγωγές. Ήταν τα κοινά Γραμματοδιδασκαλεία. Και ο Ιησούς ήταν υποχρεωμένος να εγγραφεί σε ένα κοινό Γραμματοδιδασκαλείο. Ο Ιησούς δε φαίνεται να έχει φοιτήσει σε καμία από τις Σχολές των Φαρισαίων, των Σαδδουκαίων ή των Εσσηνών, γι' αυτό και οι ισχυρισμοί περί προσεταιρισμού και αποδοχής από μέρους του Ιησού εθίμων αυτών ή οι ισχυρισμοί των Ε. Renan, G. Leageal κ.α., κατά τους οποίους η διδασκαλία του Ιησού  ήταν το απαύγασμα των θεωριών των Φαρισαίων, των Σαδδουκαίων και των Εσσηνών, δεν ευσταθούν, πολύ δε περισσότερο, αφού είναι γνωστό ότι ο Ιησούς έψεξε και κατέκρινε αυτούς δριμύτατα δια των «ουαί».

Πρέπει να σημειωθεί ότι στην Ιερουσαλήμ λειτουργούσαν, κατά τους χρόνους του Ιησού, μια μόνο μεγάλη Ιουδαϊκή Σχολή, η λεγόμενη «Μπετ Μαδράς» και πέντε άλλες μικρότερες, οι των «Λιβερτίνων και Κηρυναίων και Αλεξανδρέων και των από Κιλικίας και Ασίας»  ήτοι οι των Ελληνιστών ενώ είχαν ιδρυθεί και ελληνικό Γυμνάσιο και Εφηβείο. Η «Μπετ Μαδράς» ήταν Σχολή, καθαρά της σχολαστικής θεολογίας, από την οποία αποφοιτούσαν και οι νομοδιδάσκαλοι, περί των οποίων γίνεται λόγος στο Ευαγγέλιο, οι νομικοί, οι γραμματείς και οι έμμισθοι γραμματείς του Συνεδρίου, οι ιεροκήρυκες και οι ερμηνευτές των Γραφών, καθώς και οι καθοιονδήποτε τρόπο απεσταλμένοι σε ιουδαϊκές πόλεις για διαφώτιση και προσηλυτισμό. Οι πέντε άλλες Σχολές των Ελληνιστών ήταν, μάλλον, παραφυάδες φιλοσοφικών αιρέσεων, κυριότερος σκοπός των οποίων ήταν ο συμβιβασμός τους με τα μονοθεϊκά διδάγματα του Μωσαϊκού νόμου. Αν και ο νόμος υποχρέωνε και τον Ιησού να φοιτήσει σε κάποιο σχολείο, σε καμία από τις Σχολές αυτές δε φαίνεται να έχει φοιτήσει ο Ιησούς Χριστός.

Πέραν της υποχρεώσεως του νόμου και ο Ιωσήφ, ως προστάτης της Μύριαμ και του «παιδίου» Ιησού δεν ήταν, προφανώς, διατεθειμένος να αφήσει αναλφάβητο το «παιδίον» Ιησούς. Άλλωστε, η οικονομική του κατάσταση, κατά πάσαν πιθανότητα δεν ήταν ευκαταφρόνητη , αφού, μάλιστα, κληρονόμησε και τα περιουσιακά στοιχεία των γονέων της Μαριάμ. Έτσι ο Ιωσήφ διέθετε τα απαιτούμενα οικονομικά μέσα για την εκπλήρωση του σκοπού της μορφώσεως του «παιδίου» Ιησού. Άλλωστε, οι γραμματιστές ή διδάσκαλοι δεν ήταν απαιτητικοί, τα δε δίδακτρα, κατά την εποχή εκείνη και παλαιότερα ήταν πενιχρά.

Κατά τα προ μνημονευθέντα δύο Απόκρυφα βιβλία, ήτοι το Ψευδο -  Ματθαίου (ΧΧΧΙΙ) και το Ευαγγέλιο κατά Θωμάν (Ελληνικό πρωτότυπο, ΙΧ), ο Ιησούς ήρθε στην Καπερναούμ με τους γονείς Του σε ηλικία 8 ετών. Ο Ιωσήφ ενέγραψε το «παιδίον» Ιησούς σε ένα Γραμματοδιδασκαλείο στην Καπερναούμ, για να μάθει την Ελληνική. Κατά την είσοδό τους στο Γραμματοδιδασκαλείο, ακολούθησε, σύμφωνα με το Ευαγγέλιο του Θωμά (Λατινική Μετάφραση, ΧΙΙ) διάλογος μεταξύ Ιωσήφ και διδασκάλου, κατά τον οποίον ο νομοδιδάσκαλος ερωτά να πληροφορηθεί, ποια γλώσσα επιθυμεί να διδάξει «το παιδίον» αυτού Ιησού, για να λάβει την απάντηση, ότι πρώτα ελληνικά και έπειτα τα εβραϊκά. Στον εν συνεχεία διάλογο μεταξύ διδασκάλου και Ιησού αναφερόμενος ο Ειρηναίος, παρατηρεί· 

«...ως του Κυρίου τα δια του διδασκάλου αυτώ φήσαντος, καθώς έθος εστίν, ειπέ άλφα, αποκρίνασθαι το άλφα. Πάλιν τε το βήτα του διδασκάλου κελεύσαντος ειπείν, αποκρίνασθαι τον Κύριον· Συ μοι πρότερον ειπέ τι εστί το άλφα, και τότε σοι ερώ τι έστι το βήτα. Και τούτο εξηγούνται (κατά τη γνώμη του Ειρηναίου), ως αυτού μόνου το άγνωστον επισταμένου, ο εφανέρωσεν εν τω τύπω του άλφα».

Κατά τις ίδιες πηγές, ο Ιησούς παρακολούθησε μαθήματα πρώτα σε αστική Σχολή στην Καπερναούμ και μετά ο Ιωσήφ.

«ιδών τον νουν του παιδίου και την ηλικιότητα πάλιν εβουλεύσατο μη είναι αυτό άπειρον γραμμάτων. και παραλαβών αυτό παρέδωκεν ετέρω διδασκάλω. Είπε δ' ο διδάσκαλος τω Ιωσήφ. Πρώτον παιδεύσω αυτό τα ελληνικά και έπειτα τα εβραϊκά». Στον Ψευδο-Ματθαίο (ΧΧΧΙ), ως διδάσκαλοι του Ιησού, που του δίδαξαν το αλφάβητο, μνημονεύονται οι Ζακχαίος και Λευίς, οι οποίοι χαρακτηρίζονται ως ιεροκήρυκες ή ερμηνευτές του Νόμου. Πρέπει να σημειωθεί ότι την εποχή του Ιησού δεν υπήρχαν Δημόσια Σχολεία στην Ιουδαία. Για πρώτη φορά ιδρύθηκαν Δημόσιες Σχολές Εκπαιδεύσεως επί αρχιερέως Ιησού Γαμάλα (65 μ.Χ.) κατά το πρότυπο των Σχολών, οι οποίες λειτουργούσαν στην Ιερουσαλήμ. Πρόκειται για τις καλούμενες «Μπετ - Ασεφέρ» Όχι μόνον κατά τα Απόκρυφα, αλλά και κατά τον προμνημονευθέντα Νικόλαο Π. Πάρκα, «ουδεμία εντεύθεν αμφιβολία, ότι εν τινι ελληνική ιδιωτική σχολή των πόλεων της Δεκαπόλεως, αλλά κατά πάσαν πιθανότητα, εν Καπερναούμ, ως ανωτέρω είδομεν, ο Ιησούς διήκουσε πάντα τα εγκύκλια των χρόνων εκείνων μαθήματα.».

Ως προς τους Έλληνες οφείλουμε να παρατηρήσουμε, ότι για τις σπουδές τους βασίζονταν, ανέκαθεν, στα έπη του Ομήρου. Επομένως, τα ίδια αυτά θα διδάσκονταν και στη Σχολή της Καπερναούμ, όπου, υποτίθεται, φοίτησε ο Ιησούς.

Υποστηρίζεται, ακόμα, ότι ο Ιησούς Χριστός μετά την περάτωση της φοιτήσεώς Του στην Ελληνική Σχολή της Καπερναούμ κατέφυγε στην έρημο αλλ’ είναι άγνωστο για πόσο χρονικό διάστημα παρέμεινε εκεί. Πάντως, από τις Ελληνικές Σχολές αποφοιτούσαν οι νέοι στα 15 τους ή στα 16 τους χρόνια πράγμα που σημαίνει, ότι ο Ιησούς ήταν, ακόμα, μαθητής στην ηλικία των 22 ή 25 ετών όπως συνήθιζαν τότε να καταφεύγουν στην έρημο οι Ιουδαίοι σπουδαστές. Εκεί στην έρημο μαθήτευσε «παρά τους πόδας» (Πραξ. 22,3) κάποιου αναχωρητή φιλοσόφου από αυτούς, οι οποίοι είχαν κατακλύσει, τότε όλα τα παράλια της Νεκρής θάλασσας, όπως είχαν κατακλύσει και το χώρο περί τη Μαρεώτιδα λίμνη της Αλεξάνδρειας πλήθος Εσσηνών, «των πρώτων τούτων θεμελιωτών των μετέπειτα πολυάριθμων και πολυωνύμων χριστιανικών μοναχικών της Αιγύπτου ταγμάτων».  Τα παμπληθή αυτά μοναχικά τάγματα, που ήταν εγκατεσπαρμένα στην Αίγυπτο, ο ιερός Χρυσόστομος τα ονόμαζε «στρατόπεδον και βασιλικήν αγέλην».

Αναφερόμενος κανείς στην παιδική ηλικία του Ιησού και μάλιστα στην παιδεία Του και στις προς της δημοσίας Του δράσεως σπουδές, είναι αδύνατον να αφήσει να πλανάται και να μεταδίδεται από στόμα σε στόμα η ερώτηση. «Που ήταν ο Ιησούς Χριστός από της ηλικίας των 12 ετών μέχρι την εμφάνισή Του στο δημόσιο βίο στην ηλικία των 30 ετών;»  

Για το χρονικό αυτό διάστημα των 18 ετών, όντως, δε λέγεται τίποτα στα ιερά μας κείμενα. Η αποσιώπηση αυτή έδωσε λαβή για πολλά σχόλια, εικόνες και αυθαίρετες γνώμες. Μερικοί υποστήριζαν και επαναλαμβάνεται ο ισχυρισμός αυτός κατά κόρον από εγγράμματους και ολιγογράμματους ότι μετέβη στην Ινδία και εσπούδασε φιλοσοφία, κάτι που προέκυψε από την πλεκτάνη κάποιας μηχανορράφου και πλαστογράφου κυρίας, η οποία είχε αποκρύψει, ήτοι θάψει σχετικές μεμβράνες με περιεχόμενο στις σπουδές του Ιησού Χριστού στην Ινδία. Μετά παρέλευση πολλών ετών, ελπίζοντας ότι θα είχαν αποκτήσει την ιδιότητα αρχαίων χειρογράφων, ξέθαψε τις μεμβράνες και τις παρουσίασε ως εύρημα αρχαίων χειρογράφων. Η αποκάλυψη της μηχανορραφίας της πλαστογράφου κυρίας διεσκόρπισε την αχλή της υποβολιμαίας ερωτήσεως. Άλλοι υποστήριξαν, ότι ο Ιησούς Χριστός μετέβη στην Αλεξάνδρεια για ευρύτερες σπουδές, από όπου και μετέβη στη Ρώμη για να επανακάμψει στη Γαλιλαία στην ηλικία των 30 ετών.

Όπως τα περί μεταβάσεως του Ιησού Χριστού στην Ινδία, έτσι και τα περί μεταβάσεως στην Αλεξάνδρεια και από εκεί στη Ρώμη για ευρύτερες σπουδές ελέγχονται ως αβάσιμα, υποβολιμαία ή οφείλονται σε παρεξήγηση. Σε παρεξήγηση λ.χ. οφείλεται ο ισχυρισμός της μεταβάσεως του Ιησού στην Αλεξάνδρεια. Ο Ιησούς, στην προκειμένη περίπτωση, συγχέεται και ταυτίζεται με άλλο πρόσωπο, συνώνυμο από την Αίγυπτο, για το οποίο κάνει λόγο ο Ιώσηπος (33) . Επί του θέματος τούτου κάποια νύξη γίνεται και στις Πράξεις των Αποστόλων, αν και χρονολογικά δε συμπίπτει ο βίος του Ιησού προς τον εξ Αιγύπτου ορμώμενο, ο οποίος αναστάτωσε τη χώρα και εξήγαγε «εις την έρημον τους τετρακισχιλίους άνδρας των σικαρίων».

Ο σημειώνων τις γραμμές τούτες απορρίπτει ασυζητητί τους ισχυρισμούς και τις απόψεις περί μεταβάσεως του Ιησού Χριστού στην Ινδία, στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου και στη Ρώμη ως αβάσιμες και κακόβουλες σκέψεις, εγκρύπτουσες σκοπιμότητες και άνομα συμφέροντα.

Ως προς την ενέργεια των γονέων του Ιησού να τον οδηγήσουν στην Καπερναούμ σε ηλικία 8 ετών για ευρύτερες σπουδές, όπως παραδίδεται από τα Απόκρυφα βιβλία και ισχυρίζονται οι Ν .Π. Πάρκας κ.α., ο σημειώνων τις γραμμές αυτές τηρεί επιφυλάξεις και θεωρεί πιθανότερη την εκδοχή να έχει ακούσει ο Ιησούς Χριστός τα εγκύκλια μαθήματα Του στην ιδιαίτερή Του πατρίδα Ναζαρέτ, όπου μεγάλωσε, φυσιολογικά, με τους γονείς Του και τους λοιπούς οικείους Του, τους γείτονές Του, τους φίλους Του και όλους τους συμπατριώτες Του, οι οποίοι δεν απέκρυπταν, όπως ευθύς θα δούμε, ούτε απεποιούντο τη γνωριμία τους και τη συναναστροφή τους με τον Ιησού και τους γονείς Του, αλλ’ ούτε και ηρνούντο να εκδηλώνουν τα εν γένει προς Αυτόν αισθήματα. Βέβαια, δεν πρέπει να παραθεωρηθεί το γεγονός, ότι ο Ιησούς Χριστός μετεκινείτο, συνήθως από τη Ναζαρέτ στην Καπερναούμ (Λουκ. 4,31) και από την Καπερναούμ στη λίμνη Γεννησαρέτ, αλλ' αυτό παρετηρείτο μετά τη δημοσία Του δράση. Ίσως τούτο υποδηλώνει αρχή, εφαρμοζόμενη και κατά τον πρότερο βίο Του.

Για θεμελίωση της θέσεώς του συγγραφέως προσάγονται μερικά επιχειρήματα - εσωτερικές μαρτυρίες από τους τέσσερις ιερούς Ευαγγελιστές (και τις Πράξεις των Αποστόλων) τα οποία, κατά το μάλλον και ήττον, καταδεικνύουν, ότι ο Ιησούς ανατράφηκε, σπούδασε και εργάσθηκε εν συνεχεία, πλησίον του πατρός Του στην ιδιαίτερή Του πατρίδα, τη Ναζαρέτ. Αυτά δε τα επιχειρήματα εσωτερικές μαρτυρίες είναι: 

α) Στην πόλη Ναζαρέτ, για την οποία θα ειπωθούν παρακάτω ικανά, πραγματοποιήθηκε η κατά θαυμαστό τρόπο άσπορος σύλληψη του Ιησού.

β) Κατά την απογραφή, σύμφωνα με το δόγμα του Καίσαρος, οι Ιωσήφ και Μαριάμ ανέβηκαν «από της Γαλιλαίας εκ πόλεως Ναζαρέτ εις την Ιουδαίαν εις πόλιν Δαυίδ, ήτις καλείται Βηθλεέμ», όπου «και έτεκε τον υιόν αυτής τον πρωτότοκον».

γ) Μετά την πλήρωση των ημερών «του καθαρισμού αυτών κατά τον νόμον Μωϋσέως», τα μέλη της Αγίας Οικογενείας «υπέστρεψαν εις την Γαλιλαίαν εις την πόλιν εαυτών Ναζαρέτ».

δ) Ευθύς μετά την επιστροφή της από την Αίγυπτο, η Αγία Οικογένεια (η φυγή εις Αίγυπτον) εγκαταστάθηκε στη Ναζαρέτ «όπως πληρωθεί το ρηθέν δια των προφητών ότι ο Ναζωραίος κληθήσεται» .

ε) Μετά το γνωστό περιστατικό, του Ιησού άγοντος το δωδέκατο έτος της ηλικίας Του, ο Ιησούς «κατέβη μετ' αυτών και ήλθεν εις Ναζαρέτ, και ην υποτασσόμενος αυτοίς».

στ) Μόλις έφθασε η ώρα της δημοσίας Του δράσεως «ήλθεν ο Ιησούς από Ναζαρέτ της Γαλιλαίας και εβαπτίσθη υπό Ιωάννου εις τον Ιορδάνην».

ζ) Μόλις άκουσε «ο Ιησούς ότι Ιωάννης παρεδόθη ανεχώρησαν εις την Γαλιλαίαν, και καταλιπών την Ναζαρέτ ελθών κατώκησεν εις Καπερναούμ την παραθαλάσσιαν εν ορίοις Ζαβουλών και Νεφθαλείμ» ανάγοντας μάλιστα ο ιερός Ματθαίος την ενέργεια αυτή του Ιησού σε ρήση του Ησαΐα.

η) Στο θαυμάσιο διάλογο μεταξύ Φιλίππου και Ναθαναήλ, ο Φίλιππος είπε στο Ναθαναήλ, ότι «ον έγραψε Μωϋσής εν τω νόμω και, οι προφήται, ευρήκαμεν, Ιησούν τον υιόν του Ιωσήφ τον από Ναζαρέτ» πληροφορία η οποία προκάλεσε την έκπληξη και την απορία του Ναθαναήλ την οποία εξεδήλωσε δια των «εκ Ναζαρέτ δύναταί τι αγαθό είναι; ».

θ) Κατά τη δημοσία Του δράση ο Ιησούς «ήλθεν [και] εις την Ναζαρέτ, ου ην τεθραμμένος». Στη Συναγωγή της Ναζαρέτ ανέγνωσε περικοπή από το βιβλίο του Ησαΐα, την οποία και ανέπτυξε, προφανώς, στην Ελληνική, προκαλώντας το θαυμασμό των συμπατριωτών Του, αλλά και την απορία τους· «ουχ αυτός έστιν ο υιός Ιωσήφ;» Απορούντων δε αυτών, άκουσαν έκπληκτοι το «αμήν λέγω υμίν ότι ουδείς προφήτης δεκτός έστιν εν τη πατρίδι αυτού». Προξενεί εντύπωση βέβαια η δημόσια εμφάνιση του Ιησού στην ιδιαίτερή Του πατρίδα·

ι) Έκτοτε, ο Ιησούς ήταν γνωστός σε όλους ως ο «υιός της Παρθένου Μαρίας» και ως ο «υιός του τέκτονος Ιωσήφ».

ια) Ο δαιμονιζόμενος στη Συναγωγή της Καπερναούμ προσφώνησε το Χριστό «Ιησού Ναζαρηνέ;»

ιβ) Ο τυφλός Βαρτιμαίος, ο υιός του Τιμαίου, πληροφορηθείς «ότι Ιησούς ο Ναζωραίος παρέρχεται».

ιγ) Ο λαός των Ιεροσολύμων, υποδεχόμενός τον, θριαμβευτικώς, εισερχόμενον στην ιερή Πόλη, αναφώνησε· «Ούτος έστιν Ιησούς ο προφήτης ο από Ναζαρέτ της Γαλιλαίας».

ιδ) Ο Ιούδας μετά των υπηρετών των αρχιερέων και Φαρισαίων, βαδίζοντας για την σύλληψη του Ιησού Του, «απεκρίθησαν» ότι ζητούν «lησούν τον Ναζωραίον».

ιε) Κατά τη βραδιά της συλλήψεως του Ιησού ρώτησε μία παιδίσκη τον Απ. Πέτρο «Και συ μετά του Ιησού του Ναζωρηνού ήσθα;» ενώ δεύτερη παιδίσκη επέμενε ότι «και ούτος ην μετά Ιησού του Ναζωραίου»

ιστ) Στην επιγραφή επί του Σταυρού ανέγραψαν την αιτία της εις θάνατον καταδίκης Του· «Ιησούς ο Ναζωραίος ο βασιλεύς των Ιουδαίων». 

ιζ) Ο νεανίσκος (άγγελος) ρώτησε τις μυροφόρες γυναίκες «Ιησούν ζητείτε τον Ναζαρηνόν τον εσταυρωμένον;»

ιη) Οι δύο πορευόμενοι προς Εμμαούς πληροφορούν τον προς στιγμήν άγνωστό τους Ιησού για «τα περί Ιησού του Ναζωραίου»  

ιθ) Ο απ. Πέτρος στην ομιλία του προς τα πλήθη κατά την ημέρα της Πεντηκοστής αναφέρθηκε, αποκλειστικά, εις τον «Ιησούν τον Ναζωραίον»

κ) Οι Πέτρος και Ιωάννης θεράπευσαν το χωλό στο ιερό των Ιεροσολύμων «εν τω ονόματι Ιησού Χριστού του Ναζωραίου» αλλά και οι άρχοντες του λαού οι πρεσβύτεροι του Ισραήλ άκουσαν δια στόματος του Πέτρου ότι πάντοτε και παντού οι απόστολοι ενεργούν «εν τω ονόματι Ιησού Χριστού του Ναζωραίου»

κα) Ο Στέφανος ο Πρωτομάρτυς κατηγορήθηκε και καταδικάσθηκε στο δια λιθοβολισμού θάνατο, διότι κήρυττε και ισχυριζόταν, ότι ο «Ιησούς ο Ναζωραίος» θα «αλλάξει τα έθη».

κβ) Ο Απ. Πέτρος ομιλών προς τον Κορνήλιον στην Καισαρεία, χαρακτήρισε τον Κύριον ως τον «Ιησούν τον από Ναζαρέτ».

κγ) Ο ίδιος ο Ιησούς, απευθυνόμενος στο Σαούλ κατά το γνωστό περιστατικό επιστροφής του στην οδό προς Δαμασκό, αυτοονομάζεται «Ιησούς ο Ναζωραίος»

κδ) «ο αρχιερεύς Ανανίας μετά των πρεσβύτερων και ρήτορος Τερτύλλου τινός» παρέστησαν τον Απ. Παύλο ενώπιον του ηγεμόνος Φήλικος στην Καισαρεία ως «πρωτοστάτησαν τε της των Ναζωραίων αιρέσεως»

 κε) Ο απ. Παύλος, τέλος, απολογούμενος ενώπιον του βασιλέως Αγρίππα, υπεραμύνθηκε του ονόματος του «Ιησού του Ναζωραίου»

 

Τα απλά, αλλά ικανά αυτά επιχειρήματα, ενισχύουν, προφανώς τη θέση του συγγραφέως, ότι ο Ιησούς δεν εστάλη στα ανθούντα, τότε, Γραμματοδιδασκαλεία της Καπερναούμ, η εν πάση περιπτώσει, σε κάποια Σχολή της. Ο Ιησούς Χριστός μεγάλωσε, ανδρώθηκε, ανατράφηκε, συναναστράφηκε με τους συμπατριώτες Του και εκπαιδεύτηκε στη Ναζαρέτ από την επιστροφήν Του από την Αίγυπτο, στην οποία είχε καταφύγει εξ ανάγκης, οικογενειακώς, μέχρι τη δημοσία Του δράση, κατά την οποία «διώδευε κατά πάλιν και κώμην κηρύσσων και ευαγγελιζόμενος την βασιλείαν του Θεού» θεραπεύων άμα «πάντας τους κακώς έχοντας» ...» 

 

Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΜΕ ΘΕΜΑ ΑΝ ΜΙΛΟΥΣΕ Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑ;....
ΣΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ ΜΑΣ

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ ΜΑΣ 
ΕΔΩ